Dening : Eko Hastuti
Pidhato iku dadi salah sijine
materi pembelajaran siswa SMP kelas 8 semester 2. Pidhato uga diarani sesorah
utawa tanggap wacana. Materi iki bisa wae dadi materi sing ora disenengi para
siswa awit pancen merlokake kaprigelan wicara.
Anggone wicara migunakake basa krama alus, ngengingi olehe matur ana ing sangarepe wong akeh, ing sawijining acara kang wis tinamtu papan, wektu lan ancase. Dadi wong pidhato iku kudu nduweni ancas/tujuan sing cetha, aja mung ngalor-ngidul ngladrah ora genah juntrunge. Lha, basa kang dienggo basa krama alus yaiku basa kang kabeh tembunge krama lan wis kacampuran tembung krama inggil tumrap wong kang diajak guneman. Kejaba iku, pidhato uga nduweni tata cara (etika). Contone : awak ngadeg jejeg lan tangan ngapurancang (kala-kala oleh kemlawe saperlune kanggo nandhesi apa kang diaturake), dadi ora kudu ngapurancang terus. Swara ora kena keseron utawa kerindhiken. Polatane sumeh ora kena karo mrengut, apa maneh mecucu. Pakecapane cetha antarane pakecapan jejeg lan miring. Uga anggone ngucapake aksara d lan dh, antarane t la th kudu trep karo tegese. Nalika pidhato ora pareng nyawang plangitan utawa ngisor, nyawanga marang pawongan kang padha rawuh (aja jelalatan mrana-mrene). Anggone matur aja kecepeten utawa kalonen, sing samadya wae. Syukur yen bisa las-lasan tembunge dadi gampang ditampa karepe/maksude dening kang padha mirengake. Kanthi maneka warna watesan mau, mula ana saperangan wong kang ngarani yen pidhato iku seni wicara ing sangarepe wong akeh. Supaya olehe pidhato bisa narik kawigatene kang padha ngrungokake, olehe pidhato bisaa nuwuhake greget utawa semangat. Syukur bage yen bisa ngandharake panemu/pamikiran kang anyar lan nyata (actual).
Anggone wicara migunakake basa krama alus, ngengingi olehe matur ana ing sangarepe wong akeh, ing sawijining acara kang wis tinamtu papan, wektu lan ancase. Dadi wong pidhato iku kudu nduweni ancas/tujuan sing cetha, aja mung ngalor-ngidul ngladrah ora genah juntrunge. Lha, basa kang dienggo basa krama alus yaiku basa kang kabeh tembunge krama lan wis kacampuran tembung krama inggil tumrap wong kang diajak guneman. Kejaba iku, pidhato uga nduweni tata cara (etika). Contone : awak ngadeg jejeg lan tangan ngapurancang (kala-kala oleh kemlawe saperlune kanggo nandhesi apa kang diaturake), dadi ora kudu ngapurancang terus. Swara ora kena keseron utawa kerindhiken. Polatane sumeh ora kena karo mrengut, apa maneh mecucu. Pakecapane cetha antarane pakecapan jejeg lan miring. Uga anggone ngucapake aksara d lan dh, antarane t la th kudu trep karo tegese. Nalika pidhato ora pareng nyawang plangitan utawa ngisor, nyawanga marang pawongan kang padha rawuh (aja jelalatan mrana-mrene). Anggone matur aja kecepeten utawa kalonen, sing samadya wae. Syukur yen bisa las-lasan tembunge dadi gampang ditampa karepe/maksude dening kang padha mirengake. Kanthi maneka warna watesan mau, mula ana saperangan wong kang ngarani yen pidhato iku seni wicara ing sangarepe wong akeh. Supaya olehe pidhato bisa narik kawigatene kang padha ngrungokake, olehe pidhato bisaa nuwuhake greget utawa semangat. Syukur bage yen bisa ngandharake panemu/pamikiran kang anyar lan nyata (actual).
Umume pawongan kang arep ngaturake
pidhato, wis mangerteni bab-bab kang kudu kaandharake kanthi urut. Urutan mau
dumadi saka :
- Salam Pambuka
Miturut agama
lan kapitayane dhewe-dhewe (mligine wong kang pidhato) kayata Assalammu’alaikum
wr wb.
- Pambuka
Kawiwitan atur
pakurmatan marang para rawuh kanthi urut saka pawongan kang jabatane luwih
dhuwur utawa nyuswane paling sepuh. Tuladhane : Bapak kepala sekolah, bapak ibu
guru, bapak ibu karyawan TU, kanca-kanca kelas 7,8, lan 9, lsp. Banjure
ngaturake puja-puji syukur marang Alloh SWT .
- Isi / Surasa basa
Isi pidhato
kaslarasake karo ancase pidhato. Upamane pidhato perpisahan kelas 9, syukuran
lulusan SMP, pentas seni, pidhato ing acara ambal warsa/ tanggap warsa/ulang
taun, lsp.
- Panutup
Isine nyuwun
pangapura marang kang pada rawuh mbokmenawa ana kaluputan sajroning pidhato.
Ing kene bisa dikantheni parikan, wangsalan, sesanti, lsp. Tuladhane yen
dikantheni parikan : kupat kecemplung santen, menawi lepat nyuwun pangapunten.
- Salam Panutup
Yen salam pamukane
nganggo Assalammu’alaikum wr wb ya panutupe wa’laikumsalam wr wb.
Supaya pidhato bisa katampa
kanthi seneng dening kang padha mirengake, olehe nggawe teks ngengingi
prinsip-prinsip pidhato kaya ing ngisor iki :
- Unity : manunggal, maksude pidhato kudu nduweni angkah kang cetha. Bab iki bisa kadeleng saka isine pidhato.
- Coherence : gegayutan, maksude naskah pidhato kudu ana gegayutan antarane perangan siji lan sijine, satemah bisa dimangerteni dening para pamireng.
- Emphasis : penekanan, sing pidhato kudu bisa menehi penekanan bab-bab kang wigati/penting.
Tuladha Pidhato Ing
Parepatan Karang Taruna
Assalammu’alaikum wr wb!
Para kadang karang taruna kang
cinaket ing manah, sumangga kula dherekaken ngaturaken puja – puji syukur
dhumateng Alloh SWT, ingkang tansah paring kasarasan, kalodhangan dhumateng
kula panjenengan sami, satemah ing dalu punika saged silaturahmi malih kanthi
boten wonten alangan satunggal punapa.
Kados sampun kaserat wonten ing
uleman, bilih ing wekdal punika badhe ngrembag babagan rencana mahargya dinten
Ibu Internasional ingkang dhawah ing wulan Februari. Kita minangka tiyang Jawi
ing tlatah Jawi, gadhah kasugihan ingkang tanpa upami inggih ingkang arupi basa
Jawi. Basa Jawi ing tlatah Jawi kaanggep minangka basa ibu. Kathah warga ingkang
taksih kersa ngagem kaiyan nguri-uri basa Jawi, sinaosa boten gesang wonten
tanah Jawi, kadosta tetiyang ingkang manggen wonten Suriname utawi warga
ingkang nindakake transmigrasi ing pulo Sumatra, Kalimantan, utawi sanesipun.
Punapa malih kula panjenengan sami ingkang manggen ing tlatah Jawi, temtu
nggadhahi kuwajiban nguri-uri basa ingkang sangsaya dangu sangsaya ical
pangaribawanipun punika.
Salah satunggalipun cara kangge
nguri-uri, kita kedah ngulinakaken ngangge basa Jawi ing parepatan utawi
kempalan. Pramila kangge nggugah gregetipun para mudha, samangke badhe
kawontenaken maneka warna lomba ing pengetan Dinten Ibu Internasional. Dene
jinisipun lomba ingkang badhe kawontenaken sumangga kita rembag sesarengan,
dalah panitia, wekdal, papan, saha wragatipun. Supados samangke adicara saged
lumampah kanthi rancak lan lancar (sukses). Soksintena ingkang kapilih
dados panitia, kasuwun kersaa ngayahi jejibahan kanthi raos ikhlas, tanggung
jawab lan sageda bantu binantu satunggal kaliyan sanesipun.
Wasana cekap semanten atur kula,
kupat kecemplung santen, menawi lepat nyuwun pangapunten.
Wabilahi tufik wal hidayah,
wassalammu’alaikum wr wb!
(Kapethik saka LKS Basa Jawa Kls 8 : 2009/2010, kanthi owah-owahan)
(Kapethik saka LKS Basa Jawa Kls 8 : 2009/2010, kanthi owah-owahan)
1 komentar:
Maturnuwun banget,ana artikel bab pidhato nganggo ular ular basa Jawa.
Muga muga aku bisa methik pangerten iki kanggo mbiyantu pidhato saben sasi nganggo basa Jawa.
Kesuwun.
Posting Komentar