Kamis, 22 November 2012

PANDHAWA NGENGER



Cariyos Pandhawa Ngenger punika nyariyosaken Pandhawa sasampunipun nglampahi ukuman dipunbucal wonten wana Kamiyaka lawasipun 12 taun. Pandhawa pikantuk ukuman malih dangunipun satunggal taun inggih ukuman ngenger kanthi memba-memba dados paraga sanes supados boten kadenanganan.
Anggenipun memba-memba kados tiyang dusun ingkang mlebet wonten kedhaton Wirata. Inggih wonten kedhaton punika Prabu Matswapati jumeneng nata. Pandhawa nggadhahi pangajab supados katampi dados abdinipun krajan Wirata. Pandhawa lajeng lumebet wonten ing kedhaton nanging boten sesarengan. Anggenipun lumebet satunggal mbaka satunggal. Puntadewa memba-memba dados brahmana kanthi asma Tanda Dwijakangka utawi Kangka. Kangka dipunutus dados  penasehat Prabu Matswapati. Bima dados Bilawa dipuntugasi dados Jagal lan Juru masak kraton. Arjuna dados Kandi Wrehatnala kajibah dados guru beksan wonten Keputren . Nakula dados Darmaganti nggadhahi tugas nyawisaken turangga – turangga ingkang badhe dipuntitihi dening para Pangeran Wirata. Dene Sadewa dados Tantripala pikantuk ayahan angen lembu. Dewi Drupati garwanipun Puntadewa memba-memba dados Nyai Salindri pikantuk ayahan dados juru rias kraton.
Sadangunipun nyamar kados mekaten, kathah prastawa ingkang dipunlampahi dening Pandhawa. Rawuhipun Salindri wonten istana ndadosaken Patih Kicakarupa tresna. Patih Kicakarupa nyuwun kaliyan Salindri supados nglanggati napsunipun. Salindri ngakeni menawi piyambake garwanipun salah satunggaling gandarwa. Kicakarupa boten pitados wangsulanipun Salindri lan kepingin mbuktekaken kasunyatanipun cariyos Salindri. Salindri nyukani wekdal  supados Patih Kicakarupa rawuh piyambak ing satengahing dalu wonten ing sapinggiripun lepen, temtu badhe pinanggih kaliyan garwanipun Salindri. Salindri lajeng manggihi Jagal Bilawa supados mbiyantu ngrampungaken masalahipun kaliyan Patih Kacakarupa. Bilawa boten kawratan lan siyaga mbiyantu. Wakdal lingsir dalu  Patih tindak dhateng  pinggir lepen. Leres saestu Patih Kicakarupa kepanggih kalihan gandarwa ingkang inggil ageng. Gandarwa nyuwun supados Kicakarupa njugaraken krenteg awonipun, supados boten nggodha Salindri garwanipun. Nanging Kicakarupa boten purun. Ngendikanipun, langkung sae seda tinimbang nilaraken Salindri. Lajeng kedadosan perang antawisipun Kicakarupa kaliyan Bilawa ingkang ngakeni minangka gandarwa. Patih Kicakarupa kadhesek mundhur, lajeng mlajar sasampunipun dipunjotos mawangsul-wangsul kaliyan gandarwa.
Sapunika Wirata nemahi rerusuh. Kicakarupa, Rupakenca lan Rajamala ingkang taksih adik Prabu Matswapati, nyuwun supados Prabu Matswapati lengser keprabon. Amargi  Krajan Wirata sampun boten mbetahaken Prabu Matswapati. Kraton Wirata nyuwun gantosan raja ingkang cocog. Ingkang dipunanggep cocog inggih Kicakarupa. Prabu Matswapati boten purun nuruti kekajengan punika. Kicakarupa lajeng nyuwun dipunwontenaken adu jago kangge milih Raja Wirata. Kicakarupa milih adhikipun inggih Rajamala ingkang dados jagonipun. Wekdalipun kantun seminggu nanging Prabu Matswapati dereng pikantuk jagonipun. Lajeng nyuwun pamanggih dhateng Kangka. Sanjangipun Kangka ingkang cocog inggih Jagal Bilawa, ingkang lajeng dipunsetujoni.
Ing dinten ingkang sampun katemtokaken, Rajamala kaliyan Bilawa sampun siap dipunadu. Rajamala ewet dipunkalahaken. Nanging nalika lena, Bilawa saged nyengkerem lan nyuwek jaja lan padharan Rajamala ngantos tiwas. Kicakarupa kaliyan Rupakica lajeng nggotong Rajamala dhateng Sendhang Panguripan ing wingking Kedhaton. Sasampunipun dipunlebetaken wonten tonya, lajeng gesang malih. Rajamala majeng perang malih lajeng tiwas malih. Kajeguraken toya malih, gesang malih. Mekaten ngantos wongsal-wangsul. Bilawa ngantos kuwalahen telas tenaganipun. Mila, Kandhi Wrehatnala lajeng nyaketi Salindri maringi pusaka Brahmastra supados dipunlebetaken wonten Sendhang Panguripan. Salindri lajeng ethok-ethok mendhet toya pancuran, kalih nglebetaken pusaka. Sanalika toya dados panas sanget, mila ngepasi Rajamala kalah malih lan dipunlebetaken wonten toya Panguripan. Boten gesang malih. Malah badanipun lebur tanpa sisa. Mangertos kedadosan punika adikipun inggih Kicakarupa lan Rupakica  majeng sesarengan nglawan Bilawa. Kalih-kalihipun ugi pejah. Mireng bab punika, Prabu Susarma saking negeri Trigarta kaget. Prabu Susarma lajeng manggihi Prabu Suyudana saking negari Astinapura. Kekalihipun lajeng nyawiji badhe numpes Wirata. Kesatria Wirata, Seta, Utara lan Raden Wratsangka cecawis badhe nglawan mengsah. Dumugi watesipun Negeri Wirata Pasukan Trigata lan Astina dipunpapag Pasukan Wirata. Prang ageng boten saged dipunindhani malih. Perang sakawit imbang, nanging dangu-dangu pasukan Wirata kewalahan. Pasukan Wirata mundur saking madyaning laga. Utara lajeng mlebet wonten Keputren. Utara kepingin majeng perang malih ngangge kreta perang. Nanging boten wonten ingkang saged nitihi kreta wau. Kandhi Wrehatnala siyaga dados sais, nanging Utara boten purun menawi dipunsaisi dening tiyang banci. Kandhi Wrehatnala lajeng dipungeret minggah wonten kreta perang majeng perang malih. Utara lajeng mlesataken panah dhateng musuh-musuhipun. Dumadakan Kandhi Wrehatnala nglampahaken kretanipun ngantos dumugi ing satunggaling Goa. Ing mriku piyambakipun madosi senjatanipun ingkang dipungantung wonten plangitan goa ingkang dipunwungkus mawi kain pethak kados pocong. Kandhi Wrehatnala lajeng lenggah wonten wingking, dene Utara dados kusiripun. Kanthi kesaktian kados Arjuna, Kandhi Wrehatnala saged ngasoraken sedaya mengsahipun. Adipati Karna kaliyan Pandhita Durna priksa menawi Kandhi Wrehatnala punika boten sanes inggih Arjuna.
Ing Kraton Wirata, Prabu Matswapati saweg pangandikan kaliyan Tanda Dwijakangka penasehatipun. Panjenenganipun mesthekaken menawi Wirata menang dening Utara. Nanging Tanda Dwijakangka sanjang menawi ingkang ngasoraken sanes Utara nanging Kandhi Wrehatnaka. Prabu Matswapati duka mireng kabar menika, lajeng tutup dhadhu ingkang wonten caketipun diputhuthukaken wonten pasuryanipun Tanda Dwijakangka ngantos ngedalalen rah kathah. Let sekedhap Utara lumebet wonten kedhaton, dipunpapag kados pahlawan perang. Utara boten purun awit ingkang ngalahaken Kandhi Wrehatnala yang sebenarnya Arjuna. Sedang yang duduk disebelahnya adalah Punta Dewa. Prabu Matswapati kaget  lan getun sampun nuthuk ngantos ngedalaken rah.
Utara lajeng ngudang sedaya Pandhawa, inggih Prabu Punta Dewa, Werkudara, Arjuna, Nakula lan Sadewa supados ngarsa dhateng Eyang Prabu Matswapati. Prabu Matswapati ngendika menawi Pandhawa wonten Wirata punika boten masalah, malah matur nuwun sampun dipunslametaken saking peperangan ageng. Pandhawa nyuwun pangapunten sampun memba-memba wonten Wirata. Salajengipun, Prabu Kresna kaliyan Patih Setyaki rawuh wonten Wirata, saperlu rembagan bab hak-hakipun Pandhawa. (Alih Bahasa : Eko Hastuti)

Tidak ada komentar: